We moeten minder vlees gaan eten. Natuurlijk maar moeten we dat individueel regelen terwijl de vleesindustrie precies het tegenovergestelde wil en doet. Is het niet handiger de vleesindustrie aan te pakken. Als er minder vlees op de markt komt gaan we vanzelf minder vlees eten. Ik heb een aantal jaren vegetarisch en zelfs veganistisch proberen te eten. Ik word er chagrijnig van, wat maakt het uit. Alles dendert voort, de biologische spullen bij de Albert Hein zijn dubieus. Vleesvervangers is erg bewerkt voedsel.
In mijn optiek zet het geen zoden aan de dijk. We zijn ook lid van rechtstreex dan krijg je groenten uit de buurt maar goed de omstreken van Rotterdam zit vol met PFAS dus wat zit je te knagen. Rechtstreex is inmiddels failliet. Nog steeds koop ik het liefst biologisch en lokaal maar ik maak er geen punt meer van. Nu eet ik zo weinig mogelijk bewerkt voedsel. Ik hou van koken. Ik merkte dat ik me continu half schuldig voelde als ik niet het juiste deed. Waarom zou ik mezelf kwellen. Ik kan mijn energie beter gebruiken en vrolijkheid en plezier is een goede motivator in duistere tijden. Anders hou je het niet vol.
Er zijn kort gezegd betere wegen naar Rome dan dit moralisme waarbij jezelf verheft en tegelijkertijd schuldig maakt. Ik doe het tenminste goed, en hierdoor jezelf, anderen gewild of ongewild de maat neemt. Ik krijg er geen beter gevoel door terwijl de natuur achteruitholt en het klimaat op hol slaat. Moralisme zorgt niet voor verbinding. Het bewuste eten, het niet vliegen, het elektrisch rijden gekoppeld aan het nog steeds volop aanwezige burgerlijk moralisme van fatsoenlijk leven zorgt juist voor een troosteloze voortzetting van ons serieus en zinloos leven. Het is tandeloos en het is niet voor niets dat de boze en miskende populisten ons deugkneuzen noemen. De onderbuik van de samenleving wordt er agressiever van. Wat denken ze wel niet en gaat vrolijk door met het ontwrichten van de democratie tot groot genoegen van de olieslurpende en natuurvernietigende bedrijven. Zonder activisme en politieke daadkracht gaat het zeker niet lukken. Je hoeft geen veganist te zijn om een effectieve activist of moedig politicus te zijn. Sterker nog dat zal me een worst zijn.
De linkse kerk imiteert de aloude kerk. Als ‘gelovige’ moet je zelf ook zuiver zijn, dat is het allerbelangrijkste anders mag je niets zeggen. Hou toch op; dit is het paard achter de wagen spannen. Wat mij betreft is kennis en inzicht in wat er gaande is veel belangrijker samen met effectieve interventies. Wat je eet moet je zelf weten. Het gaat er bij moralisme om dat je jezelf in de spiegel kunt aankijken zonder gewetensnood. Dat lukte me niet meer met mijn veganistische pogingen. Waarom doe ik dit mezelf aan dacht ik. Het helpt geen donder. Ik kan beter mezelf niet kwellen en iets nuttigs en inspirerends doen. Ik ben geen ‘gelovige’ meer. Ik voel me niet meer schuldig als ik de ‘regels’ overtreed.
Dat moest me even van het hart. Ik heb het namelijk echt geprobeerd en ik werd er echt chagrijnig van. Het zet geen zoden aan de dijk. Je komt er niet mee in de hemel en het werkt niet verbindend; we zijn allemaal schuldig. Belangrijke vraag is waaraan? Kun je bijvoorbeeld schuldig zijn aan domheid? Zijn er mensen die oprecht denken dat asielzoekers de schuld zijn van alles? Het lijkt erop. Wat stelt een veganist voor als deze bij een hele foute bank werkt die investeert in fossiel en vlees? Hoe werkt dat in onze breinen als je voor de spiegel staat. Hoe kun je spreken over biodiversiteit als je een pretpakket zaad van het tuincentrum inzaait? Ik zeg het ze vaak en krijg dan het antwoord; ‘het is een eerste stap’. Het is helemaal geen eerste stap. Hoe kun je jezelf bomendokter noemen terwijl je alleen advies geeft om zieke bomen te kappen en zo de cirkel des levens bruut doorbreekt. Zieke en dode bomen horen erbij en zijn goed voor de biodiversiteit.
Ik kan nog een tijdje doorgaan maar wat mij betreft is de belangrijkste boodschap hier luister naar experts, verdiep je in de materie en kijk dan in de spiegel. Als je te dom bent om het te snappen ben je onschuldig. Ik waarschuw je, zo moeilijk is het niet. Ik vind dat als je ‘het goede’ doet maar niet naar het grotere geheel en de effecten kijkt dat je dan ‘fout’ bezig bent. Je zou het rationeel moralisme kunnen noemen. Mensen helpen zonder de oorzaak aan te pakken is water naar de zee dragen. Dit simplistische moralisme wat lastig is te weerleggen - we doen toch iets goeds, alle kleine beetjes helpen - maakt de dieperliggende oorzaken en verbanden onbespreekbaar. In feite is het greenwashing; armoede, ziekte en schulden de wereld uithelpen door individuele hulpverlening. Het is als het rondpompen van ratten in een ongezonde kooi. Dus zolang we niet serieus inzetten op systematische preventie en herstel van de natuur en de sociale veiligheid in onze leefomgeving is het bijna een sadistisch verdienmodel waarbij de hulpverlener applaus krijgt en de patientenstroom en andere hulpbehoevenden gestraag toeneemt. Ik wil geen applaus of een goed gevoel omdat ik veganistisch ben. Ik wil de problemen werkelijk oplossen en dat betekent een andere manier van kijken en doen en geen simplistisch naïef moralisme. Ik wil mezelf in de spiegel kunnen blijven kijken. Als je kennis en nieuwe inzichten vergaart heeft dat consequenties. Ik ben alle experts en schrijvers die me de ogen hebben geopend dankbaar en wil ze niet teleurstellen. Veel vlees eten is ongezond voor mens en klimaat. Ik probeer minder vlees en zuivel te consumeren maar maak er gaan halszaak meer van.
